Bà Phạm Thị Bích Chi (ngụ huyện Bình Chánh, TP.HCM) định mua một căn nhà ở quận Tân Bình nên tìm đến Trung tâm Thông tin và tư vấn công chứng TP.HCM (thuộc Sở Tư pháp TP.HCM, gọi tắt là Trung tâm Công chứng). Bà muốn tìm hiểu thông tin pháp lý về căn nhà này trước khi quyết định mua như nhà có bị ngăn chặn để thi hành án hay không, có bị tranh chấp gì hay không…

Tìm thông tin dễ ợt

Bà Chi chia sẻ: “Cán bộ ở đây nhiệt tình lắm, sau khi nghe ý định của tôi, họ tìm hiểu và cho tôi kết quả ngay rằng căn nhà này không bị ngăn chặn. Tôi không phải chờ đợi lâu mà chỉ tốn có 30.000 đồng tiền phí. Vậy mà trước đó tôi nghe nói phải cậy nhờ quen biết hoặc tốn chi phí mới có được thông tin”.

Giống bà Chi, ông Phạm Văn Tuấn (quê Tiền Giang) cũng tính mua căn nhà nhỏ trong hẻm ở quận Gò Vấp (TP.HCM) để tiện việc học cho ba đứa con. Ông Tuấn đã đi xem nhiều nhà và chọn được một căn ưng ý, vừa túi tiền. Được người em mách nước, ông cẩn thận tìm đến Trung tâm Công chứng tìm thông tin pháp lý căn nhà. Điều đáng buồn cho ông là căn nhà này dù không bị ngăn chặn nhưng lại đang bị tranh chấp ở tòa. Ông Tuấn tâm sự: “Dù tìm được nhà ưng mua không dễ nhưng tôi thở phào vì biết được nhà đang tranh chấp, chứ nếu không lỡ đặt cọc là khổ”.

Đó chỉ là hai trong rất nhiều trường hợp người dân đến Trung tâm Công chứng để tìm hiểu về tình trạng tài sản trước khi quyết định mua. Theo bà Nguyễn Tuyết Lê (Giám đốc Trung tâm Công chứng), người dân tìm đến nhiều nhưng cơ quan, tổ chức còn nhiều hơn, nhất là các ngân hàng cần tìm hiểu thông tin ban đầu trước khi thẩm định hồ sơ thế chấp cho vay.

Nơi tin cậy của công chứng viên

“Tôi đã hai lần gọi điện thoại đến Trung tâm Công chứng nhờ gỡ vướng. Một lần để cho chắc ăn khi yêu cầu khách hàng phải bổ sung thêm giấy tờ rồi mới ký, lần khác là hỏi về nghiệp vụ công chứng. Chưa kể những buổi theo học tại lớp bồi dưỡng nghiệp vụ công chứng của Trung tâm Công chứng rất bổ ích. Đây là nơi đáng tin cậy của công chứng viên” – công chứng viên TVC nhận xét.

Trong năm 2016, Trung tâm Công chứng đã tư vấn nhanh qua điện thoại hơn 50 cuộc điện thoại cho các công chứng viên. trung tâm đã tổ chức được hai đợt bồi dưỡng nghiệp vụ công chứng tại TP.HCM cho 550 công chứng viên của các tổ chức hành nghề công chứng trên địa bàn TP và 12 tỉnh, thành khác như Long An, Tiền Giang, Bến Tre, Bình Thuận… Ngoài ra, trung tâm còn tổ chức lớp bồi dưỡng nghiệp vụ công chứng cho các tỉnh, thành có nhu cầu như An Giang (68 người), Bình Dương (71 người), năm tỉnh khu vực Đông Bắc là Tuyên Quang, Bắc Kạn, Cao Bằng, Hà Giang, Yên Bái…

Người dân làm thủ tục công chứng tại Phòng Công chứng số 1 (TP.HCM). Ảnh: KP

Đưa thông tin lưu ý về tài sản

Trong năm 2016, Trung tâm Công chứng đã đưa thông tin ngăn chặn, giải tỏa giao dịch tài sản theo hơn 8.000 văn bản của cơ quan có thẩm quyền.

Bà Nguyễn Tuyết Lê (Giám đốc Trung tâm Công chứng) cho biết: Nhiều người dân đề nghị Trung tâm Công chứng ngăn chặn việc mua bán, tặng cho nhà đất. Tuy nhiên, chỉ khi nào có văn bản của các cơ quan có thẩm quyền như viện kiểm sát, tòa án, thi hành án, UBND huyện (quận) đề nghị ngừng công chứng hợp đồng, giao dịch liên quan đến tài sản, cá nhân, tổ chức thì trung tâm mới có cơ sở pháp lý để ra thông tin ngăn chặn. Tương tự, khi giải tỏa cũng cần phải có công văn của các cơ quan này.

Đối với trường hợp có tranh chấp tài sản (hầu hết là nhà đất), Trung tâm Công chứng sẽ hướng dẫn người dân liên hệ với các cơ quan có thẩm quyền để xem xét, giải quyết. Như vậy, kể cả khi người dân đã khởi kiện ra tòa mà không có văn bản ngăn chặn của tòa thì Trung tâm Công chứng cũng không đưa lên mạng (kết nối với các phòng công chứng, văn phòng công chứng) thông tin ngăn chặn giao dịch được.

Tuy nhiên, để tránh rủi ro cho các bên, trung tâm có đưa lên mạng thông tin lưu ý rằng tài sản này đang bị tranh chấp và tòa đang thụ lý hay bị mất giấy tờ… để các công chứng viên tham khảo, cân nhắc tư vấn cho các bên tham gia giao dịch.