Từ quê cho đến tỉnh thành ở đất phương Nam, ngày Tết mà thiếu bánh tét thì kể như ẩm thực Tết chưa trọn vẹn vì nó là loại bánh không gì thay thế được. Bởi vì cái hương nếp mới vừa thơm vừa dẻo hòa với vị béo thơm của thịt mỡ chín rục cùng với vị ngọt giòn của dưa món, tạo thành cái vị ngon đặc biệt không có gì sánh bằng.

Bánh tét cũng chỉ với nguyên liệu là nếp, đậu xanh, thịt mỡ, hành củ, lá chuối và lạt buộc. Sau khi gói bánh xong, người ta kê ba ông táo lớn ở góc bếp, ở sân vườn hoặc ngay ngoài đường phố, rồi bắc chiếc thùng tôn lớn xếp bánh vào, đổ đầy nước, nhóm lửa và cho củi gộc vào. Lúc đầu lửa thật lớn cho nồi bánh sôi bùng lên sau đó nhỏ lửa và giữ đều, cứ khoảng một giờ lại châm nước tiếp để giữ nước luôn ngập các đòn bánh, để khi bánh chín là có lá màu xanh đẹp. Trong khi ngồi canh lửa cả nhà tụm ba tụm bảy bên thùng bánh tét túc tắc mà uống bình trà hoặc chung xị rượu để cùng ôn chuyện cũ và chia sẻ những ước vọng mới. Nấu bánh tét là công đoạn cuối cùng trong việc chuẩn bị đón tết.

Ngày cuối năm sau khi đã thu xếp công việc làm ăn, dọn nhà cửa sạch sẽ, cúng tất niên và đốt pháo xua đuổi những xúi quảy trong năm cũ xong, người ta mới bắt đầu cho việc nấu bánh tét. Thường là bắt nấu vào chiều cuối năm và canh lửa làm sao cho đến khi gần giao thừa là bánh chín. Sau đó vớt bánh ra ngâm vào nước lạnh để cho bánh ăn chắc và tét những lát bánh đầu tiên xếp đều lên đĩa để cúng giao thừa.Giờ giao thừa trong không khí trang nghiêm với tiếng chuông chùa, tiếng chuông nhà thờ thong thả ngân vang đưa tiễn năm cũ, cả nhà mặc đồ mới, đĩnh đạc dâng hương lạy trời đất, lạy ông bà cầu mong năm mới gặp nhiều may mắn trong cuộc sống. Sau đó hạ cỗ cả nhà quây quần ăn những lát bánh tét đầu tiên. Ngày nay đời sống đã được nâng cao, ngày Tết ở đô thị có cả một hệ thống cung ứng hàng hóa cho người tiêu dùng, từ chợ, cửa hàng, siêu thị bày bán đủ loại hoa quả, bánh mứt, thức ăn chế biến sẵn, sẵn sàng phục vụ những người tiêu dùng quá bận rộn, không có thời gian lo công việc nhà trong những ngày Tết, mặc dù vậy nhà nào cũng có bánh tét. Đó là những đòn bánh tét từ chợ về. Dẫu đẹp, dẫu ngon nhưng nó đã mất hẳn cái thú vị trong những ngày đón Tết.

(ST – Tố Loan)